فرزندپروری دموکراتیک در میان سبک‌های مختلف تربیتی، به عنوان رویکردی متعادل و مؤثر شناخته می‌شود که بر احترام متقابل، گفت‌وگو و مشارکت تأکید دارد. این روش نه تنها به دنبال پاسخ به چرایی نیازهای عاطفی و روانی کودکان است، بلکه با تعریف چیستی قوانین منعطف و مسئولیت‌پذیری، به والدین نشان می‌دهد چگونه می‌توانند فرزندانی مستقل، با اعتماد به نفس و آماده برای مواجهه با چالش‌های زندگی تربیت کنند. در این متن، به بررسی اصول، مزایا و چالش‌های این سبک تربیتی می‌پردازیم. برای دریافت مشاوره خانواده کلیک نمایید. 

فهرست مطالب

• فرزندپروری دموکراتیک به چه معناست؟
  • اصول اصلی فرزندپروری دموکراتیک
  • مزایای فرزندپروری دموکراتیک
  • چالش‌ها
  • راهکارهایی برای اجرای فرزندپروری دموکراتیک
• در فرزندپروری دموکراتیک چگونه باید کودکان را آرام کرد؟
• کدام نوع از سبک های فرزندپروری دموکراتیک تر است؟
• چگونگی برقراری دموکراسی
• مواردی که جزو فرزندپروری دموکراتیک محسوب نمی‌شوند
•  سخن پایانی

برای دریافت مشاوره در زمینه فرزند پروری دموکراتیک می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

فرزندپروری دموکراتیک به چه معناست؟

الگوی فرزندپروری دموکراتیک بر برابری، مذاکره، و ارتباط باز درون خانواده تمرکز می‌کند. در واقع می‌توان گفت که هدف این‌سبک این است که قدرت تصمیم گیری برای یک نفر بوده و همه افراد بتوانند آزادانه نظرات خود را بیان کنند. خوشبختانه امروزه بیشتر شاهد چنین‌سبکی در میان خانواده هستیم. البته که برخی از خانواده ها در مورد آن دچار زیاده روی شده و به همین دلیل است که شاهد فرزندسالاری در جوامع هستیم. به هرحال کودکان امروز هم بسیار آگاه تر بوده و نظرات آنها گاها بسیار موثر است. والدین در ارتباط با فرزندان معمولا از سبک‌های زیر پیروری می کنند.

• سهلگیرانه
• استبدادی
• مقتدرانه
• طردگرانه

سبک‌های‌فوق برای دوران‌کودکی کاربرد دارد. اما روش دموکراتیک از دوران نوجوانی باید آغاز شود.

برای آشنایی با ویژگی ها و معایب هر کدام از انواع سبک های فرزندپروری کلیک نمایید.

رویکردی متعادل

فرزندپروری دموکراتیک، یکی از سبک‌های تربیتی است که در سال‌های اخیر مورد توجه بسیاری از والدین و متخصصان روانشناسی قرار گرفته است. این روش بر پایه تعادل بین آزادی و مسئولیت‌پذیری استوار است و هدف آن پرورش کودکانی مستقل، مسئول و دارای اعتماد به نفس است. در این روش، والدین تلاش می‌کنند تا با ایجاد فضایی مبتنی بر احترام متقابل، گفت‌وگو و مشارکت، نوجوان را به گونه‌ای تربیت‌کنند که بتوانند در آینده تصمیم‌های درست بگیرند و با چالش‌های زندگی به خوبی مواجه شوند.

فرزند شما در سنین قبل‌نوجوانی نیاز به راهنمایی و دخالت های مستقیم شما در امور مختلف دارد. اما ادامه این روش درنوجوانی امکان پذیر نیست و موجب بروز چالش های اساسی میشود. متخصصان به والدین یاد میدهند که از فرزندپروری دموکراتیک برای ارتباط با فرزندنوجوانشان استفاده کنند.

اصول اصلی فرزندپروری دموکراتیک

• احترام متقابل: در این سبک تربیتی، والدین و کودکان به یکدیگر احترام می‌گذارند. والدین به نظرات و احساسات کودکان گوش می‌دهند و آن‌ها را جدی می‌گیرند.

• گفت‌وگو و مشارکت: به جای دستور دادن و تحمیل نظرات، والدین از طریق گفت‌وگو با کودکان ارتباط برقرار می‌کنند و آن‌ها را در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت می‌دهند.

• تعادل بین آزادی و مسئولیت: کودکان در این روش از آزادی‌هایی برخوردار هستند، اما در عین حال مسئولیت‌های خود را نیز می‌پذیرند.

• تشویق به استقلال: والدین تلاش می‌کنند تا کودکان را به سمت استقلال و خوداتکایی سوق دهند و به آن‌ها اعتماد به نفس لازم برای تصمیم‌گیری را بدهند.

• قوانین منعطف اما مشخص: در این سبک، قوانین و محدودیت‌ها وجود دارند، اما انعطاف‌پذیر و قابل بحث هستند.

برای داشتن یک بچه حرف گوش کن کلیک کنید.

مزایای فرزندپروری دموکراتیک

1. پرورش کودکان مسئولیت‌پذیر: کودکان در این روش یاد می‌گیرند که مسئولیت کارهای خود را بپذیرند و با عواقب تصمیم‌های خود روبرو شوند.

2. تقویت اعتماد به نفس: با مشارکت دادن کودکان در تصمیم‌گیری‌ها، اعتماد به نفس آن‌ها تقویت می‌شود و احساس ارزشمند بودن می‌کنند.

3. ایجاد رابطه قوی بین والدین و کودکان: احترام متقابل و گفت‌وگوی باز باعث ایجاد رابطه‌ای قوی و صمیمی بین والدین و کودکان می‌شود.

4. آماده‌سازی کودکان برای زندگی واقعی: کودکان در این روش یاد می‌گیرند که چگونه با چالش‌ها و مشکلات زندگی مواجه شوند و تصمیم‌های درست بگیرند.

چالش‌ها

1. زمان‌بر بودن: این روش نیازمند صرف زمان و انرژی بیشتری از سوی والدین است، زیرا باید به طور مداوم با کودکان گفت‌وگو کنند و آن‌ها را در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت دهند.

2. نیاز به صبر و تحمل: والدین باید صبر و تحمل زیادی داشته باشند تا بتوانند به کودکان اجازه دهند اشتباه کنند و از آن‌ها درس بگیرند.

3. تعادل سخت بین آزادی و کنترل: ایجاد تعادل بین دادن آزادی به کودکان و اعمال کنترل کافی می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.

راهکارهایی برای اجرای فرزندپروری دموکراتیک

1. گوش دادن فعال: به حرف‌های کودکان گوش دهید و احساسات و نظرات آن‌ها را جدی بگیرید.

2. تشویق به مشارکت: کودکان را در تصمیم‌گیری‌های خانوادگی مشارکت دهید و به آن‌ها اجازه دهید نظرات خود را بیان کنند.

3. تعیین قوانین منعطف: قوانین و محدودیت‌ها را به گونه‌ای تعیین کنید که قابل بحث و انعطاف‌پذیر باشند.

4. تشویق به مسئولیت‌پذیری: به کودکان مسئولیت‌های کوچک بدهید و آن‌ها را تشویق کنید تا مسئولیت کارهای خود را بپذیرند.

5. الگو بودن: والدین باید الگوی مناسبی برای کودکان باشند و رفتارهای مسئولانه و محترمانه را در عمل نشان دهند.

در فرزندپروری دموکراتیک چگونه باید کودکان را آرام کرد؟

از آنجایی که در فرزندپروری دموکراتیک همه چیز بر اساس آزادی بیان و عمل است؛ در زمانی که کودک عصبانی است و یا هیجانات زیادی را تجربه می‌کند؛ باید به شکل درستی به او اجازه بروز داد. برخی از راه هایی که در این سبک از آن استفاده می‌شود تا کودک را آرام نمود؛ شامل موارد زیر هستند. برای اطلاع از راه های داشتن صمیمیت با فرزندان کلیک نمایید.

✨پرسیدن از فرزند در مورد احساساتش

✨آموزش همدلی به او

✨استفاده از روش طوفان فکری

✨تمرین برای مواجهه با مسائل مختلف

✨حرف زدن به صورت رک و روراست

✨اجرا کردن قوانین به صورت سفت و سخت

کدام نوع از سبک های فرزندپروری دموکراتیک تر است؟

به طور کلی از نظر روانشناسی، چهار نوع سبک فرزندپروری داریم؛ که معمولا خانواده ها یکی از آنها را برای فرزند خود استفاده می‌کنند. سبک مستبدانه، سهل گیرانه، طردکننده و مقتدرانه سبک های فرزندپروری هستند که در میان آنها والدین مستبد معمولا دموکراسی بیشتری در فضای خانه ایجاد می‌کنند. بر اساس تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده است؛ مشخص گردید که والدین مقتدر موثرترین شیوه فرزندپروری را در زمینه های تحصیلی، اجتماعی، عاطفی و رفتاری دارند. برای آشنایی بیشتر با عواقب فرزند سالاری کلیک نمایید.

چگونگی برقراری دموکراسی

اما چطور باید فرزندپروری دموکراتیک را در پیش گرفت؟ همانطور که گفته شد؛ مرز باریکی میان این روش با سایر سبک های فرزندپروری و یا آزادی بیش از حد برای فرزندان وجود دارد. برخی از روش های که والدین باید از آنها استفاده نمایند؛ شامل موارد زیر می‌باشند.

در نظر گرفتن پیامدهای منفی خشم: هر زمانی که از دست کودک عصبانی شدید؛ تمرین کنید تا به عواقب آن نیز بیاندیشید.

مهلت دادن به خود: به خودتان کمی بیشتر مهلت داده و فشار زیادی در این زمینه وارد نکنید.

به اعضای خانواده اجازه اشتباه کردن بدهید: در فرزندپروری دموکراتیک ، اشتباه کردن موضوعی طبیعی بوده و همه افراد می‌توانند اشتباه کنند.

شاد بودن یا درست بودن؟: در مدیریت یک خانواده باید گاهی شاد بودن اعضا را اولویت قرار داده و گاهی نیز درست بودن و رعایت اصول اخلاقی را.

توجه کردن به دلیل خشمگین شدن خود: قبل از بروز هرگونه واکنشی در هنگام عصبانیت، در ابتدا به این فکر کنید اصلا از چه بابت عصبانی شده اید.

پرسیدن از خود در مورد ناراحتی: یکی دیگر از راهکارهایی که باید به عنوان والد انجام دهید؛ این است که گاهی از خود بپرسید که چرا ناراحت هستید؟ و تلاش کنید تا به خود اهمیت بیشتری بدهید.

حتما مقاله چطور فرزندی موفق داشته باشیم را بخوانید.

مواردی که جزو فرزندپروری دموکراتیک محسوب نمی‌شوند

در برخی موارد والدین در حال استفاده از روشی هستند که تصور می‌کنند دکوکراتیک است؛ اما در واقع در حال آسیب زدن به فضای خانواده هستند و احتمالا به زودی شاهد نتایج نامطلوب آن خواهند بود. در این قسمت به ذکر برخی از این نشانه ها که بیانگر این موضوع هستند؛ پرداخته ایم. برای آشنایی با راه های ابراز محبت به کودک کلیک نمایید.

• وقت نگذاشتن برای کودکان
• عدم برقراری ارتباط به کودک
• زیاده روی و افراط
• بالابردن صدا به صورت مکرر
• دخالت کردن بیش از حد
• فاصله گرفتن
• تنبیه کردن فرزندان
• بی حوصلگی

 سخن پایانی

فرزندپروری دموکراتیک، رویکردی متعادل و مؤثر برای تربیت‌کودک ونوجوان است که بر پایه احترام متقابل، گفت‌وگو و مشارکت استوار است. این روش نه تنها به کودکان و نوجوانان کمک می‌کند تا مستقل و مسئولیت‌پذیر شوند، بلکه رابطه‌ای قوی و صمیمی بین والدین و کودکان ایجاد می‌کند. اگرچه اجرای این روش ممکن است چالش‌هایی داشته باشد، اما نتایج مثبت آن در بلندمدت ارزش تلاش و صبر را دارد.

مطالب مرتبط

اصول تربیت کودک

تربیت نوجوان

برای دریافت مشاوره در زمینه فرزند پروری دموکراتیک می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت شهری با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

سوالات متداول

مزایای فرزندپروری دموکراتیک چیست؟

آموزش مسئولیت پذیری، افزایش اعتماد به نفس ، ایجاد آمادگی برای زندگی واقعی ، بهبود رابطه والد فرزند

منیع: فرزندپروری دموکراتیک را از چه زمانی شروع کنیم؟